Αυτό ήταν μέρος του ανακοινωθέν για τη δημιουργία του γνωστού με διαφορετικά ονόματα, Φεστιβάλ Αθηνών, Ελληνικό Φεστιβάλ, Φεστιβάλ Επιδαύρου ή Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου το 1955. Ήταν 24 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς όταν η ιστορική Κρατική Ορχήστρα Αθηνών έδωσε στο Ηρώδειο την πρώτη της συναυλία υπό τον αρχιμουσικό Θεόδωρο Βαβαγιάννη με έργα του Χαίντελ σε ενορχήστρωση Φραντσέσκο Μολινάρι. Από την πρώτη κιόλας χρονιά όμως τη «σφραγίδα» τους βάζουν ο Αλέξης Μινωτής, η Κατίνα Παξινού, η Άννα Συνοδινού και η Μαρία Κάλλας.
Σήμερα, πενήντα έξι χρόνια μετά, το Φεστιβάλ Αθηνών αποτελεί έναν από τους πιο καταξιωμένους πολιτιστικούς θεσμούς της Ελλάδας. Άλλωστε, στον εν λόγω θεσμός άφησαν τα «ίχνη» τους μεγάλες προσωπικότητες του θεάτρου, της μουσικής και του χορού. Μεταξύ άλλων οι: Δημήτρης Μητρόπουλος, Λέοναρντ Μπερνστάιν, Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, Ρούντολφ Νουρέγιεφ, Μορίς Μπεζάρ κ.ά. είναι μερικά από τα διάσημα ονόματα που έχουν παρελάσει από το Ηρώδειο, μετατρέποντας το μνημείο στους πρόποδες της Ακρόπολης σε «βήμα» για την προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και σε γέφυρα πολιτισμών.
Η επιλογή του χώρου-μνημείου του Ηρωδείου για τη διεξαγωγή των εκδηλώσεων του αδιαμφισβήτητα συνετέλεσε στην επιτυχία του θεσμού. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι διαφορετικά, αφού το Ωδείο στη σκιά της Ακρόπολης, πέρα από την ακουστική του, αιχμαλωτίζει το θεατή-ακροατή προσφέροντάς του μια ιερή μυσταγωγία. Ωστόσο, η καταξίωση του Φεστιβάλ Αθηνών είναι προϊόν του ειδικού βάρους το οποίο προσέδωσαν τα «ιερά τέρατα» της τέχνης που πέρασαν τις πύλες του Ηρωδείου στη διάρκεια των πενήντα έξι χρόνων του θεσμού.
Η ιδέα για ένα φεστιβάλ, κατ’ αρχάς μουσικό, ως συμπλήρωμα του φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος στην Επίδαυρο, ήταν του τότε υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως Παπάγου, Γεωργίου Ράλλη. Για την υλοποίηση του εκλήθη από τις ΗΠΑ, στις αρχές του 1955, ο Έλληνας σκηνοθέτης της Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, Ντίνος Γιαννόπουλος.
ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ
Η οργάνωση του Φεστιβάλ Αθηνών ανετέθη στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού και ως χώρος του επελέγη το Ρωμαϊκό Ωδείο του 2ου αιώνα μ.Χ. Βεβαίως το Ηρώδειο, τότε ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, όμως ήδη από τις αρχές του αιώνα φιλοξενούσε σποραδικά θεατρικές και μελοδραματικές παραστάσεις και τακτικότερα συναυλίες.
Το πρόγραμμα του πρώτου Φεστιβάλ Αθηνών κάλυπτε περίπου σαράντα ημέρες και το επωμίστηκαν κατά κύριο λόγο το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Ανάμεσα στα ονόματα που συμμετείχαν ήσαν οι: Γιονέλ Περλέα, Κατίνα Παξινού, Αλέξης Μινωτής, Ανδρέας Παρίδης, Κώστας Πασχάλης, Ντέιβιντ Λόιντ και Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος διηύθυνε τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης στις τελευταίες τρείς συναυλίες του Φεστιβάλ, οι οποίες, μάλιστα, λόγω κακοκαιρίας, μεταφέρθηκαν στην αίθουσα «Ορφέας».
Με το πέρασμα των χρόνων το Ηρώδειο πήρε τη σημερινή του μορφή, απέκτησε υπόγεια καμαρίνια και άλλους βοηθητικούς χώρους και γενικότερα η όλη περιοχή γύρω από την Ακρόπολη διαμορφώθηκε χάρη στην υψηλής αισθητικής παρέμβαση του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη.
ΤΑ ΚΡΕΜ ΝΤΕ ΛΑ ΚΡΕΜ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΤΕΧΝΗΣ
Στα 51 χρόνια λειτουργίας του Φεστιβάλ Αθηνών έχουν φιλοξενηθεί στο Ηρώδειο παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνες και καλλιτεχνικά συγκροτήματα, οι περισσότεροι σημαντικοί Έλληνες δημιουργοί και καλλιτέχνες, καθώς επίσης και όλοι οι Κρατικοί Καλλιτεχνικοί Φορείς (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Εθνική Λυρική Σκηνή κ.α.).
Μεταξύ των καλλιτεχνών που έχουν εμφανιστεί στο Ηρώδειο είναι η Μαρία Κάλλας, η Τζίνα Μπαχάουερ, η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης υπό τον Λέοναρντ Μπερνστάιν, η Μαργκότ Φοντέιν με το Βασιλικό Μπαλέτο του Κόβεντ Γκάρντεν και με τον Ρόυντολφ Νουρέγιεφ, η Φιλαρμονική του Βερολίνου υπό τον Χέρμπερτ Φον Καραγιαν, η Φιλαρμονική της Βιέννης με τον ίδιο μαέστρο, τα Μπαλέτα του 20ου αιώνα του Μορίς Μπεζάρ, τα μπαλέτα Κίροφ με την Ιρίνα Κολπάκοβα και τη Ναταλία Μακάροβα, η Φιλαρμονική του Λένινγκραντ, ο Πάμπλο Καζάλς, ο Μσιτσλάβ Ροστροπόβιτς, ο Ντέιβιντ Όιστραχ και ο Γεχούντι Μενουχίν, η Φιλαρμονική του Λος Άντζελες και ο Ζούμπιν Μέτα, το Αμέρικαν Μπάλετ Θίατερ με την Κάρλα Φράτσι, ο Ντέρεκ Τζάκομπι με το Πρόσπεκτ Θίατερ, η Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου με τον Κόλιν Ντέιβις, ο Σβιατοσλάβ Ρίχτερ, η Όπερα Κίροφ, το Μπαλέτο Μπολσόι με τον Βλαντιμίρ Βασίλιεφ και την Γεκατερίνα Μαξίμοβα, το Χοροθέατρο Άλβιν Έιλι, το Μπερλίνερ Ανσαμπλ, η Μάγια Πλισέσκαγια με το Μπαλέτο Βίλνιους, η Αλίσια Αλόνσο με το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας, το χορευτικό συγκρότημα της Μάρθα Γκράχαμ, ο Μικιτζίρο Χίρα με το θίασο Τόχο στη γιαπωνέζικη «Μήδεια», η Αγνή Μπάλτσα με τον Χοσέ Καρέρας, η Ορχήστρα Γκεβάντχάους της Λειψίας με τον Κουρτ Μαζούρ, τα Μπαλέτα Κίροφ, το Εθνικό Θέατρο του Σαγιό με τη «Λουκρητία Βοργία» του Ουγκό σε σκηνοθεσία Αντουάν Βιτέζ, το Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας με τον «Κοριολανό» του Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Πήτερ Χολ και πρωταγωνιστές τον Ίαν Μακ Κέλεν και τη Νούρια Έσπερτ, η Συμφωνική Ορχήστρα της Ουάσινγκτον υπό τον Ροστροπόβιτς, ο Θίασος Σκοτ του Ταντάσι Σουζούκι, το Θέατρο Ρουσταβέλι με τον Ραμάς Τσχικβάτζε, το Βασιλικό Μπαλέτο Δανίας, η Φιλαρμονική του Λένινγκραντ, ο Λουτσιάνο Παβαρότι, η Μονσεράτ Καμπαγιέ, η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης με τον Ρικάρντο Μούτι, ο Αντόνιο Γκάντες, ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς, ο Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ, ο Χοακίν Κορτές, η Βασιλική Ορχήστρα Κοντσέρτγκεμπάου, ο Χούλιο Μπόκα με το Μπαλέτο της Αργεντινής, το συγκρότημα του Ίαν Γκαρμπάρεκ, η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης, η Όπερα του Πεκίνου, το Πίκολο Τεάτρο του Μιλάνο, ο Τσίκ Κορία και ο Γκάρι Μπέρτον, τα μπαλέτα του Μόντε Κάρλο, η Παιδική Χορωδία της Βιέννης, ο Πλάσιντο Ντομίνγκο, ο Ελτον Τζον, ο Φράνκο Τζεφιρέλι σκηνοθετώντας την όπερα «Παλιάτσοι» κ.ά.
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Με αφιερώματα στους Ελύτη, Γκάτσο, Παπαδιαμάντη, Ξενάκη και Μάλερ και μια ενδιαφέρουσα σειρά παραστάσεων με διεθνή ονόματα και νέες ταλαντούχες θεατρικές ομάδες, το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών έρχεται αντιμέτωπη με το στοίχημα «λιγότεροι πόροι, ίδια ποιότητα», λόγω των δυσμενών οικονομικών συγκυριών που βιώνει η χώρα και αναπόφευκτα επηρεάζει και τον πολιτισμό.
Έτσι, με ομολογούμενο μικρότερο προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται στα 3,2 εκατομμύρια ευρώ, το φεστιβάλ, που κάνει έναρξη την 1η Ιουνίου, περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό μονολόγων, αρκετοί από τους οποίους θα παρουσιαστούν σε αυλές και ταράτσες σπιτιών. Θα πρωταγωνιστήσουν καλλιτέχνες μεταξύ των οποίων οι Ρομέο Καστελούτσι, Κρυστόφ Βαρλικόφσκι, Αριάν Μνουσκίν, Νικολάι Κολιάντα, Ρόμπερτ Ουίλσον, Σαμ Μέντες και Κέβιν Σπέισι.
Το φεστιβάλ θα συνεχίσει και φέτος το θεσμό των δωρεάν εισιτηρίων σε ανέργους, που βρήκε πέρυσι μεγάλη ανταπόκριση. Τέλος, με τη σχεδόν βέβαιη παραμονή πολλών Αθηναίων στην πόλη αυτό το καλοκαίρι, την αναμενόμενη υψηλή προσέλευση τουριστών στη χώρα λόγω δυσχέρειας προσέγγισης των προορισμών της Βόρειας Αφρικής και τα προσιτά εισιτήρια του ενδεχομένως να σημειωθεί ρεκόρ προσέλευσης του κόσμου στις αίθουσες και τις παραγωγές του Φεστιβάλ Αθηνών.
Καλή ψυχαγωγία…!